SEGREGACJA ŚMIECI NIE TAKA STRASZNA JAK SIĘ WYDAJE

Samorządy różnie radziły sobie z selektywną zbiórką odpadów, ale od 2013 roku, dzięki reformie śmieciowej umożliwiono Polakom segregację na 3 (papier, metal i plastik, szkło) lub 2 frakcje (suche i mokre). Kolejne zarządzenie z 2017 roku rozszerzyło tę możliwość do podziału na 5 frakcji: plastik i metal, papier, szkło, odpady zmieszane, oraz bioodpady. Segregacja według tego podziału ma stać się do 2022 roku obowiązkiem każdego obywatela Polski.

Mimo, że samorządy rozsyłają mieszkańcom ulotki, mimo, że na każdym kroku można znaleźć plakaty z instrukcją poprawnej segregacji, mimo, że dzieci uczą się tego w szkołach, dezinformacja na temat zasad segregowania odpadów wzrasta. Media często emitują informacje cząstkowe i nierzetelne, a ich odbiorcy nie weryfikują nabytej w ten sposób wiedzy, poddając się raczej emocjom: irytacji i niechęci wobec postępujących zmian i nacisku władz. Okazuje się, że przeciwników selektywnej zbiórki odpadów jest w Polsce wielu. Aż 40% Rodaków przyznaje się do tego, że nie segreguje śmieci.

Osoby ankietowane wskazały, iż jednym z powodów ich niechęci jest niewiedza spowodowana brakiem jasnych zasad określających sposób segregacji.
Z drugiej jednak strony, ci, którym segregacja nie jest obca, zauważają, że prócz plakatów i ulotek, również Internet pełen jest instrukcji na ten temat. Władze starają się aby zasady były ogólnodostępne, jak również sformułowane prosto i zrozumiale. Ponadto, nie tylko oficjalne strony, jak na przykład https://naszesmieci.mos.gov.pl/ podają pełen pakiet instrukcji segregowania odpadów. W Internecie możemy trafić na wiele portali
i blogów zawierających jeszcze dokładniejsze informacje, a także porady
w zakresie upcyclingu, czyli jak wykorzystać ponownie coś, co na pierwszy rzut oka jest śmieciem. Może więc niewiedza nie bierze się

z dezinformacji, ale z lenistwa i ignorancji?

Zniechęcają również wysokie opłaty i rygorystyczne zasady dotyczące opłacania wywozu śmieci. Przykładem może być Łódź, gdzie od grudnia ubiegłego roku segregacja odpadów stała się obowiązkowa, a opłaty za ich wywóz wzrosły z 13 zł do 24 zł. Dla porównania, dawniej wywóz śmieci niesegregowanych kosztował 22 zł. Dodatkowo nałożono kary za brak segregacji w wysokości 48 zł od osoby. Jeśli więc znajdzie się obywatel, któremu nie zależy na dobru wspólnym, i z góry zakłada, że woli płacić więcej zamiast tracić czas na segregowanie śmieci, to zgodnie z nową zasadą odpowiedzialności zbiorowej, na całe osiedle nałożona zostanie kara. Nic dziwnego, że  mieszkańcy są niezadowoleni. Oby tylko nie okazało się, że nowe zarządzenie, zamiast budować świadomość i wprowadzić pozytywne przyzwyczajenia, odniesie zupełnie odwrotny skutek.

Pojawiają się także krytyczne opinie na temat firm wywożących śmieci. Mieszkańcy osiedli zastanawiają się po co mają segregować, skoro wszystko
i tak ląduje w jednej śmieciarce. Odpowiedź okazuje się bardzo prosta. Nawet jeśli śmieciarka nie posiada dwóch komór, to i tak nasza praca pełni ważną rolę w procesie recyklingu, gdyż oddzielając frakcje suche od mokrych, poddajemy nasze śmieci wstępnej segregacji. Dzięki temu  na przykład papier, który trafia do sortowni nie jest brudny i przegniły i nadaje się do dalszego przetworzenia.

W całej Polsce obowiązuje Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO). Mimo to, poszczególne punkty zasad selektywnej zbiórki odpadów mogą różnić się w zależności od gminy, należy więc zapoznać się z dokładnymi instrukcjami. Jak informuje Ministerstwo Środowiska, “Główna zasada Jednolitego Systemu Segregacji Odpadów jest jedna – należy oddzielać surowce od odpadów, które nie nadają się do powtórnego przetworzenia. Jakie surowce oddzielamy? Są to: metale i tworzywa sztuczne, papier, a także opakowania szklane i odpady biodegradowalne. Niektóre gminy mogły zdecydować o konieczności rozdzielania szkła białego i kolorowego.”

WRZUCAMY:

• odkręcone i zgniecione plastikowe butelki po napojach
• nakrętki, o ile nie zbieramy ich osobno w ramach akcji dobroczynnych,
• opakowania po chemii gospodarczej, kosmetykach (np. szamponach, proszkach, płynach do mycia naczyń itp.)
• plastikowe opakowania po produktach spożywczych
• plastikowe torebki, worki, reklamówki i inne folie
• plastikowe koszyczki po owocach i innych produktach
• aluminiowe puszki po napojach, sokach
• puszki z blachy stalowej po żywności (konserwy)
• złom żelazny i metale kolorowe
• metalowe kapsle z butelek, zakrętki słoików i innych pojemników
• folię aluminiową
• kartoniki po mleku i napojach – wielomateriałowe odpady opakowaniowe

NIE WRZUCAMY:

• strzykawek, wenflonów i innych artykułów medycznych
• odpadów budowlanych i rozbiórkowych
• opakowań po lekach i farbach, lakierach i olejach
• zużytych baterii i akumulatorów
• zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
• innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych)

Ponadto opakowania po żywności, kosmetykach musimy wyrzucać puste. Jeśli coś nam się przeterminowało, należy pojemnik opróżnić, ale nie musimy go myć, o ile gmina tego nie zaleca.

W przypadku gdy opakowanie ma naklejoną etykietę z folii termokurczliwej, powinniśmy ją usunąć.

Oddzielamy od pojemników aluminiowe wieczka, a także nie wyrzucamy brudnej folii aluminiowej z resztkami jedzenia.

Z kopert z folią bąbelkową można odedrzeć papier i wyrzucić tam, gdzie jego miejsce. Folię jednakże można wykorzystać powtórnie dla zabezpieczania delikatnych przedmiotów.

Butelki powinniśmy zgniatać i odkręcać nakrętki. Nakrętki można wyrzucać do tej frakcji, ale najlepiej oddawać je na akcje charytatywne.

WRZUCAMY:

• opakowania z papieru, karton, tekturę (także falistą)
• katalogi, ulotki, prospekty
• gazety i czasopisma
• papier szkolny i biurowy, zadrukowane kartki
• zeszyty i książki
• papier pakowy
• torby i worki papierowe

NIE WRZUCAMY:

• ręczników papierowych i zużytych chusteczek higienicznych
• papieru lakierowanego i powleczonego folią
• papieru zatłuszczonego lub mocno zabrudzonego
• kartonów po mleku i napojach
• papierowych worków po nawozach, cemencie i innych materiałach budowlanych
• tapet
• pieluch jednorazowych i innych materiałów higienicznych
• zatłuszczonych jednorazowych opakowań z papieru i naczyń jednorazowych
• ubrań

O ile to możliwe powinniśmy oddzielać papier od plastiku. Tak na przykład taśmę klejącą odrywać od kartonowych paczek i wyrzucać ją do odpadów zmieszanych, a foliową, przezroczystą część papierowych torebek na pieczywo, wyrzucać do metalu i tworzyw sztucznych. Zabrudzone i zatłuszczone jedzeniem papiery, lub części tektur np. pudełka po pizzy, odrywamy i wrzucamy do odpadów zmieszanych.

Powinniśmy oddzielać duże elementy – twarde okładki lub ramki – z książek i kalendarzy. Nie musimy usuwać zszywek z zeszytów i gazet.

WRZUCAMY:

• butelki i słoiki po napojach i żywności (w tym butelki po napojach alkoholowych i olejach roślinnych)
• szklane opakowania po kosmetykach (jeżeli nie są wykonane z trwale połączonych kilku surowców)

NIE WRZUCAMY:

• ceramiki, doniczek, porcelany, fajansu, kryształów
• szkła okularowego
• szkła żaroodpornego
• Zniczy z zawartością wosku
• żarówek i świetlówek
• reflektorów
• opakowań po lekach, rozpuszczalnikach, olejach silnikowych
• luster
• szyb okiennych i zbrojonych
• monitorów i lamp telewizyjnych
• termometrów i strzykawek

Słoiki, tak samo jak opakowania plastikowe nie mogą być wyrzucane z zawartością. należy je zatem opróżnić, a nakrętkę wyrzucać do odpowiedniego pojemnika. Nie muszą jednak być myte, jeśli gmina tego nie zaleca.

WRZUCAMY:

• gałęzie drzew i krzewów
• skoszoną trawę, liście, kwiaty
• słomę, siano, trociny i korę drzew
• niezaimpregnowane drewno
• resztki jedzenia
• części roślin
• odpadki warzywne i owocowe (w tym obierki itp.)
• fusy z kawy i herbaty
• skorupki jajek
• zepsute przetwory owocowe/warzywne (w tym np. zepsuta zupa)

NIE WRZUCAMY:

• kości zwierząt
• oleju jadalnego
• odchodów zwierząt
• popiołu z węgla kamiennego
• leków
• drewna impregnowanego
• płyt wiórowych i pilśniowych MDF
• ziemi i kamieni
• kurzu z odkurzacza
• innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych)

Uwaga! Odpady biodegradowalne możemy wrzucać do pojemnika BIO tylko w opakowaniach, które także są biodegradowalne np. papierowych (niezadrukowanych). Wrzucanie odpadów BIO w foliach plastikowych mija się z celem, gdyż nie mogą one wtedy zostać poddane dalszej przeróbce i lądują na wysypisku.

Do pojemnika z odpadami zmieszanymi należy wrzucać wszystko to, czego nie można odzyskać w procesie recyklingu, z wyłączeniem odpadów niebezpiecznych.

WRZUCAMY:

• gąbki, szmatki
• kurz z odkurzacza
• maszynki do golenia
• mięso, ryby, resztki zwierzęce
• nabiał, ser, jaja
• niedopałki papierosów
• odchody zwierząt
• olej do smażenia
• paragony ze sklepu/bankomatu
• pergamin
• piasek
• plastikowe opakowania po tłuszczu
• porcelana, fajans
• produkty higieniczne (pieluchy, pałeczki higieniczne, bandaże, podpaski, tampony, wata)
• produkty skórzane, futrzane
• torebki po herbacie
• włosy, sierść, pióra
• zatłuszczony papier
• zapalniczka (pusta)
• zbite naczynia, szklanki, kieliszki
• zużyte ręczniki papierowe, chusteczki higieniczne
• zużyte ubrania, tekstylia, obuwie
• żwirek czy trociny z kuwet dla zwierząt

NIE WRZUCAMY:

• odpadów wielkogabarytowyc
• odpadów budowlanych i rozbiórkowych, zużytych opon
• baterii
• akumulatorów
• lekarstw
• odpadów medycznych
• świetlówek
• opakowań po środkach ochrony roślin
• zużytych sprzętów elektrycznych i
  elektronicznych

Torebkę po herbacie w całości należy wyrzucić do odpadów zmieszanych. Możemy jednak oddzielić fusy i wrzucić je do pojemnika BIO, a papierową torebkę do zmieszanych.

Niektóre gminy pozwalają wyrzucać nabiał, sery i jaja do pojemnika na odpady BIO. Jeśli jednak nie jest to wskazane, ich miejsce to pojemnik na odpady zmieszane.

To jeszcze nie wszystko. Ministerstwo przypomina o bezwzględnym obowiązku zachowania szczególnej uwagi przy segregacji odpadów niebezpiecznych do których zaliczają się: “zużyte baterie i akumulatory, przeterminowane lekarstwa, zużyte świetlówki, odpady po żrących chemikaliach (np. środkach ochrony roślin), a także zużyty sprzęt RTV i AGD (tzw. elektroodpady). Tych odpadów nie wolno wyrzucać do śmieci zmieszanych. Można je oddać w specjalnie wyznaczonych punktach w sklepach i aptekach, a także w punkcie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, czyli w tzw. PSZOK-u (Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych), zorganizowanym przez gminę.” Do PSZOK-ów można oddawać również odpady wielkogabarytowe, nie czekając na specjalnie wyznaczony na ich wywóz dzień. Informacji gdzie znajdują się punkty, oraz jakie są godziny otwarcia PSZOK-u należy szukać m.in. na stronie internetowej danej gminy.

Ideałem byłby powrót do dawnych czasów i nieprodukowanie tylu śmieci. Jednak gdy nie jest to możliwe musimy zastanowić się jak sobie pomóc. Na przykład jak zmieścić swoje tygodniowe śmieci do słoika?

Ogromnym krokiem w stronę ochrony środowiska jest wypracowanie samodyscypliny podczas zakupów, aby wybierać opakowania biodegradowalne, albo możliwe do recyklingu, lub kupować produkty, szczególnie spożywcze, do swoich pojemników. To pozwoli zmniejszyć ilość wyrzucanych opakowań plastikowych.

Używajmy wielokrotnie. Nie tylko reklamówki z Biedronki, na których widnieje taki napis. Trzymaj swoje skarby w pudełku po butach, noś kanapki w torebce po mące. Zamiast brudzić folię aluminiową, zamrażaj lub przechowuj jedzenie w pojemnikach po lodach, jogurtach, śledziach. Zrób gumki do włosów
z podartych, a następnie pociętych rajstop. Zamiast kupować czekoladki, może zrób własnoręcznie ciasteczka. Domowe jest lepsze 🙂

Wszystko, jak widać jest w naszych rękach. Nie zawsze jesteśmy świadomi jak wiele korzyści niesie za sobą selekcja odpadów. Już rozdzielając je we własnym domu pomagamy ograniczyć zaleganie ton śmieci na wysypiskach. Śmieci, które nie tylko zanieczyszczają środowisko, ale często są też skrajnie niebezpieczne i toksyczne. W ten sposób zmniejszamy zagrożenie dla zdrowia i życia naszego i przyszłych pokoleń. Ponadto nasza segregacja pozwala pozyskiwać surowce wtórne, a więc i ograniczyć zużycie zasobów naturalnych, jak i pieniędzy, gdyż nie bez kozery selektywna zbiórka odpadów jest tańsza.

Warto więc zmieniać i kształtować naszą świadomość, przybierać postawę proekologiczną i odpowiedzialną za otoczenie, w którym żyjemy, a także wyrabiać w sobie systematyczność w zakresie utrzymania porządku i oszczędności. Warto, tym bardziej gdy wiemy, że Unia Europejska zobowiązała nas do osiągnięcia do 2020 r. 50-procentowego poziomu recyklingu, czyli dwukrotnie więcej niż obecnie. To powinno wyjaśnić dlaczego zmiany są tak bardzo potrzebne. Mam nadzieję, że z czasem dla całego naszego społeczeństwa segregacja stanie się czymś normalnym i naturalnym.

Wolontariusz

Julia Starościc